Tariş İncir, Üzüm, Pamuk ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri, Türkiye'de kooperatifçiliğin tarihsel gelişim sürecinde oldukça seçkin ve onurlu bir yer tutmakta, kökleri 1915 li yıllara dek uzanmaktadır. 20. yüzyılın başlarında Ege Bölgesi 'nde bazı ürünlerde dışa bağımlılığın dış ticarette dalgalanmalara yol açması nedeni ile, çiftçinin bin bir güçlükle yetiştirdiği ürününü satamaması, çoğu kez de ürün teslim etmek koşuluyla borçlandığı tefecilerin oyuncağı olması üzerine, İzmir Yemiş Çarşısı 'nda kurulan tekelin kırılması ve incir üzerinde oynanan olumsuzlukların giderilmesi amacıyla örgütlenmeye gidilmiş, 29 Ocak 1912 'de Germencik 'te, 4 Şubat 1912 'de ise Aydın'da Ege 'li incir üreticilerinin gerçekleştirdiği üretici kongreleri ile Ege Bölgesi 'nde Tarım Satış Kooperatifleri 'nin kuruluşuna gidilecek ilk adım atılmıştır. 1913 yılı sonlarına doğru Nazmi Topçuoğlu (resimde solda), Kazım Nuri Çörüş (resimde ortada), Ahmet Sarı (resimde sağda) ve arkadaşları, üreticilerin yaşamakta olduğu olumsuzluklardan kurtulabilmesinin tek yolunun, üreticiler arasında oluşturulacak kooperatif çatısı olduğunu görmüşlerdir. Ege Bölgesi üreticilerini kooperatifçilik ilkeleri doğrultusunda örgütleyen ilk kuruluş, Milli Aydın Bankası'nın bir kolu olarak, "Kooperatif Aydın İncir Müstahsilleri Anonim Şirketi" ismiyle 21 Ağustos 1915 tarihinde kurulmuş olup, bu tarih bugün Tariş' in kuruluş günü olarak kabul edilmektedir. 9 Ekim 1935 tarihinde çıkartılan 2834 sayılı yasa ile "Tarım Satış Kooperatifleri" ve bunların Birlikleri kurulmuştur. 1949 yılında, 2834 sayılı yasaya ve İncir ve Üzüm Tarım Satış Kooperatifleri Ana Sözleşmesi'ne bağlı olarak, İzmir Pamuk ve ayrıca Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri kurulmuş, yönetimi kolaylaştırmak amacıyla ortak çalışma esasları kabul edilerek, "İzmir, İncir, Üzüm, Pamuk ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri" oluşturulmuştur. Her biri ayrı tüzel kişiliğe sahip olan birlikler, kuruluş yıllarında birliğe destek olan bankalardan Tarım Bankası'nın ilk hecesi ile, İş Bankası 'nın ilk hecelerinin birleşmelerinden oluşan "TARİŞ" sözcüğünü ortak isim olarak kabul etmişlerdir. 1987 yılında Zeytin ürünü, Zeytinyağı Birliği çalışma alanına alınmış, aynı yıl birliklerin ünvanlarında bulunan "İzmir" kelimesi yerine "Tariş" kelimesi konularak, "Tariş, İncir, Üzüm, Pamuk, Zeytin ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri" unvanı alınmıştır. 2005 yılında Zeytinyağı Birliği Tariş bünyesinden ayrılmıştır. Yine aynı yıl Pamuk Birliği'nin yapmış olduğu unvan değişikliğinin ardından, halen Tariş Birlikleri, "Tariş İncir, Üzüm, Pamuk ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri" unvanı altında müşterek çalışmalarını sürdürmektedirler.
|